Nieuw kaartverhaal laat zien hoe Brabant zich voorbereidt op hoogwater en extreme neerslag
De provincie Noord-Brabant werkt samen met partners aan bescherming tegen hoogwater en extreme neerslag. In een nieuw kaartverhaal zie je hoe dat gebeurt – van dijkversterking tot samenwerking over de (provincie)grens.
Vanwege klimaatverandering komen extreme regenval en hoog water steeds vaker voor. De provincie Noord-Brabant werkt daarom samen met waterschappen, veiligheidsregio’s, gemeenten, andere provincies en bedrijven aan voorbereiding op de gevolgen van hevige neerslag en overstromingen. Een nieuw interactief kaartverhaal laat in 6 thema’s zien hoe we in Brabant omgaan met het water van de toekomst. Stichting Climate Adaptation Services (CAS) heeft dit kaartverhaal ontwikkeld.
“Als provincie zetten we stevig in op samenwerking en innovatie om Brabant weerbaarder te maken tegen wateroverlast en overstromingen. Met dit kaartverhaal laten we zien hoe we dat doen. ”
Saskia Boelema, gedeputeerde Water en bodem
Brabantse aanpak in één overzicht
In het interactieve kaartverhaal krijg je stap voor stap uitleg over wat de provincie doet op onderstaande 6 thema’s:
- Dijkdoorbraak: wat gebeurt er als een dijk het begeeft?
- Hevige regenbuien: wat zijn de risico’s van extreme neerslag?
- Hoogwateraanpak Brabant-Oost: hoe beperken we schade bij hoogwater in het stroomgebied van de Aa en de Dommel?
- Gebiedsbescherming: hoe goed moet een gebied beschermd zijn en welke normen gelden daarbij?
- Sterke dijken en ruimte daaromheen: hoe combineren we veiligheid met natuur, erfgoed en recreatie langs de rivieren?
- Water van buiten Brabant: hoe werkt Brabant samen met Limburg, België en andere provincies om waterstromen beter te beheren?
Visual 'Hoe beschermt de provincie ons tegen hoogwater en extreme neerslag?'
In een visual leggen we in het kort uit hoe de provincie inwoners beschermt tegen hoogwater en extreme neerslag. Download de visual (pdf, 1.6 MB)
Tekst uit de visual:
Hoe beschermt de provincie ons tegen hoogwater en extreme neerslag?
Extreme en langdurige regenbuien kunnen ervoor zorgen dat het water in rivieren hoog komt te staan. Dit noemen we hoogwater. De provincie beschermt de inwoners van Noord-Brabant op meerdere manieren tegen extreme neerslag en hoogwater. Hiervoor werkt ze samen met bijvoorbeeld waterschappen, veiligheidsregio’s, gemeenten, andere provincies en bedrijven. In dit overzicht lees je hier meer over.
Wat gebeurt er bij een dijkdoorbraak?
In een extreme situatie kan een dijk, zoals de grote Maasdijk, doorbreken. Het is belangrijk om daar goed op voorbereid te zijn. De provincie onderzoekt daarom samen met de waterschappen en veiligheidsregio’s welke gebieden bij een dijkdoorbraak onder water komen te staan. Ook spreken ze dan samen af wat er in zo’n situatie moet gebeuren.
Weerbaar tegen hevige regenbuien
In de zomer van 2021 overstroomden grote delen van Limburg, Duitsland en België door hevige, langdurige regenbuien. Om te zien wat er gebeurt als dezelfde hevige buien op andere plekken in Nederland vallen, is het Rijk samen met decentrale overheden en andere partijen begonnen met bovenregionale stresstesten. De provincie onderzoekt samen met de waterschappen waar in Noord-Brabant wateroverlast ontstaat als het hevig en lang regent. De provincie kijkt samen met overheden, bedrijven en organisaties naar de grootste risico’s, zodat ze afspraken kunnen maken over hoe we die risico’s met zijn allen zoveel mogelijk kunnen beperken.
Hoogwateraanpak Brabant-Oost
Het gebied rond Den Bosch is het afvoerpunt van Oost-Brabant: daar komt al het water van de grote beken de Aa en de Dommel samen in de Dieze. Daarna mondt het via de stad Den Bosch uit in de Maas. Door klimaatverandering komt extreme neerslag steeds vaker voor. Dat vergroot de kans op overstromingen in delen van Den Bosch en omliggende dorpen, die tot enorme schade kunnen leiden. Het project Hoogwater Aanpak Brabant-Oost (HoWaBo) heeft als doel om dat te voorkomen. In dit project werkt de provincie samen met de waterschappen Aa & Maas en De Dommel, en de gemeenten Heusden, ’s-Hertogenbosch, Sint-Michielsgestel, Boxtel en Vught.
Hoe goed moet een gebied beschermd zijn?
De provincie Noord-Brabant stelt, op basis van normen, voor elk gebied vast hoe goed het beschermd moet zijn tegen wateroverlast. Dat is haar wettelijke taak op het gebied van regionale waterveiligheid. De waterschappen in Brabant zorgen er vervolgens samen met de provincie voor dat die gebieden voldoende beschermd worden met allerlei maatregelen. Dit zijn de waterschappen Aa en Maas, De
Dommel, Brabantse Delta en Rivierenland.
Sterke dijken en de ruimte daaromheen
In Brabant beschermen dijken zoals de grote Maasdijk ons tegen overstromingen. Dat geldt ook voor kleinere regionale dijken rond de Aa, de Dommel en de Mark. Rijkswaterstaat en de waterschappen zorgen ervoor dat deze dijken sterk genoeg blijven. Zo zijn ze bezig om de dijken bij de Maas en de Merwede te versterken, en geven ze rivieren op bepaalde plekken meer ruimte. De provincie verleent de vergunningen voor deze projecten. Ook legt zij vast wat ruimtelijk kan en mag rondom de dijken. Daarnaast creëert de provincie meer ruimte voor recreatie, natuur, erfgoed en historische elementen in het landschap.
Water van buiten Brabant
Het meeste water in Brabant komt van buiten onze provincie: het water uit de Dommel en de Mark komt deels uit België, en het water uit de Maas komt uit Limburg, België en Frankrijk. De provincie heeft niet direct zeggenschap over dit water, maar het heeft wel invloed op ons. Daarom zoekt ze actief de samenwerking op buiten Brabant. Ze maakt afspraken met overheden en partners in deze gebieden om samen tot oplossingen te komen. Zo werkt de provincie in het project Weerbaar Dommelland bijvoorbeeld samen met Vlaamse overheden, om meer water vast te houden in het Belgische stroomgebied van de Dommel. Dit helpt om wateroverlast in de laaggelegen gebieden van Brabant
te verminderen.
Gedeputeerde Saskia Boelema (Water en Bodem): “De gevolgen van extreem weer raken ons allemaal. Daarom zetten we als provincie stevig in op samenwerking en innovatie om Brabant weerbaarder te maken tegen wateroverlast en overstromingen. Met dit kaartverhaal maken we inzichtelijk hoe we dat doen. Ik ben daar trots op: transparant, doelgericht en samen met onze partners.”
Voorbereid op extreme situaties
Door klimaatverandering kunnen we extreme weerssituaties niet voorkomen, maar we kunnen ons wel voorbereiden. Het kaartverhaal maakt inzichtelijk waar het water in Brabant vandaan komt, waar risico’s liggen en hoe de provincie zich samen met haar partners voorbereidt op situaties van extreem weer. Zo onderzoekt Brabant welke gebieden kunnen overstromen bij een dijkdoorbraak en hoe schade kan worden beperkt. Ook werken we aan sterke dijken, ruimtelijke inrichting rond rivieren en maatregelen om water tijdelijk op te slaan.
Extra inzicht met de bovenregionale stresstest
Naast de projecten in het kaartverhaal biedt ook de bovenregionale stresstest waardevolle inzichten. Deze stresstest wordt uitgevoerd in opdracht van het Rijk en laat zien wat er gebeurt als in korte tijd extreem veel regen valt, bijvoorbeeld 200 millimeter in 2 dagen, evenveel als normaal in 2 tot 3 maanden. De stresstest is bedoeld als voorbereiding op extreme situaties die bijna nooit voorkomen. Door dit nu goed te onderzoeken, kunnen we in de toekomst problemen zoveel mogelijk beperken.
De resultaten van de stresstest laten zien waar het water blijft staan en hoe diep het wordt. In stedelijke gebieden zijn deze resultaten minder betrouwbaar door de manier van modelleren. Dat komt doordat er een versimpelde aanname is gedaan over de werking van de riolering. In bebouwd gebied zijn de lokale DPRA-stresstesten daarom vaak betrouwbaarder.
Aan de hand van een impactanalyse wordt ingeschat welke vitale functies, zoals energievoorzieningen en zorglocaties, geraakt kunnen worden. De resultaten vormen een signaal: waar zijn we kwetsbaar? Op basis hiervan starten dit najaar regionale risicodialogen tussen gemeenten, waterschappen, veiligheidsregio’s, de provincie en andere stakeholders. In die dialogen bepalen we effectieve maatregelen en calamiteitenplannen om de provincie voor te bereiden. Lees op het Klimaatportaal Brabant meer over de bovenregionale stresstest
Samen sterker tegen wateroverlast
De provincie werkt niet alleen aan voorbereiding op wateroverlast binnen Brabant, maar ook samen met buurlanden, waterschappen, veiligheidsregio's en andere betrokkenen. Want water houdt zich niet aan grenzen. Door kennis te delen, gezamenlijk maatregelen te treffen en calamiteitenplannen te maken, bouwen we aan een veilige en klimaatbestendige toekomst.
Contact Statengriffie
De werkkamers van de griffie zijn op de 1e verdieping van het provinciehuis, naast de fractiekamers.